ABD’de trilyonluk paket

ABD Başkanı Barack Obama’nın uygulamaya koyacağı iki yıllık ‘canlandırma paketi’nin büyüklüğünün 1 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bunun 600 milyar doları ilk yıl harcanacak

ABD’de düşen perakende satışlar, işsizler ordusuna katılanların sayısındaki hızlı artış ve kapanan fabrikaların yarattığı korku 20 Ocak’ta göreve gelecek yeni başkanı Barack Obama’nın yürürlüğe koyacağı ‘Ekonomik Canlandırma Paketi’nin büyüklüğünü 1 trilyon dolara ulaştıracağa benziyor.

İki hafta öncesine kadar ekonominin sorunlarının iki yıl içinde yapılacak toplam 500 milyar dolarlık harcamayla çözümleneceğini düşünen Obama’nın ekonomi kurmayları, durgunluğun boyutlarının tahmin edilenden de büyük olduğunu gösteren verilerin gelmesiyle birlikte fikir değiştirdi. The Wall Street Journal gazetesinde yer alan habere göre, Obama’nın ekonomi ekibi ‘en az’ 600 milyar dolar büyüklüğünde bir paket üzerinde çalışıyor.

Görüş alınıyor

ABD’nin en etkili gazetelerinden The New York Times’ın bu yıl Nobel İktisat ödülünü alan yazarı Paul Krugman da, Obama’nın kasımda başkan seçilmesinden hemen sonra kendi blogunda yazdığı bir yazıda uygulamaya konulması gereken ekonomiyi canlandırma paketinin büyüklüğünün en az 600 milyar dolar olması gerektiğini ifade etmişti.
Ancak Barack Obama’nın uygulayacağı ‘Ekonomiyi Canlandırma Paketi’nin büyüklüğünün son aşamada 700 milyar ile 1 trilyon dolar arasında olacağı öne sürülüyor. Paketin büyüklüğünün 1 trilyon dolar olacağını belirten ekonomistler bunun 600 milyar dolarlık bölümünün ilk yıl, 300-600 milyar dolar arasında değişen bölümünün ise ekonomideki gelişmelere bağlı olarak 2010 yılında harcanacağını söylüyor. 1 trilyon dolarlık canlandırma paketi ABD’nin gelecek yıl 15 trilyon dolara ulaşması beklenen Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYH) yüzde 6.6’sını oluşturuyor.

Yeni Beyaz Saray Genel Sekreteri Rahm Emanuel geçtiğimiz hafta yaptığı, Ulusal Ekonomik Konsey Direktörü Lary Summers’ı farklı eğilimlerdeki ekonomistlerin görüşlerini alması için görevlendirdiğini açıklamıştı.

Paket her gün büyüyor

Konuya yakın bir kaynak Obama’nın ekonomi ekibininin canlandırma paketinin boyutuyla ilgili görüş sorduğu herkesten ‘Her gün yeni kötü bir rakam geliyor’ yanıtını aldığı ve bunun da ekonomiyi canlandırma paketinin boyutlarını her geçen gün büyüttüğünü söyledi. Obama’nın Ekonomik Danışmanlar Konseyi’nin yöneticiliğini yapacak olan Christina Romer’in de daha büyük bir ekonomiyi canlandırma paketi üzerinde anlaşmaya varılabilmesi için ekonomistlerle görüş alışverişinde bulunduğu belirtiliyor.

Başkan George W. Bush’un ilk Ulusal Ekonomik Konsey Başkanı olan ve Irak Savaşı öncesi müdahalenin mali boyutuyla ilgili demeç verdiği için koltuğunu yitiren Lawrance Linsdey de iki yılda uygulanacak ve büyüklüğü 800 milyar ile 1 trilyon dolar arasında olacak bir canlandırma paketinin sorunları çözebileceğine inanıyor. Başkan Reagan’ın ekonomi danışmanı olan Harvardlı ekonomist Martin Feldstein de daha önce 300 milyar dolar olarak açıkladığı paketin büyüklüğünü 400 milyar dolara çıkardı.

Haftaya belli olacak

Koşullar kötüleştikçe Obama’nın ekonomi ekibi gerekli canlanmanın sağlanabilmesi için yapılacak harcamanın arttığına dikkat çekiyor. Tüketicinin alım gücünü artırmak için yapılacak vergi indiriminin etkilerinin hemen görülebileceğini belirten ekonomistler “Ancak altyapı yatırımlarında ekonomideki canlandırma etkisinin görülmesi bazı ihaler gecikeceği için zaman alacak. Yapılacak harcamaların bire bir canlandırıcı etkisi olacağını söylemek mümkün değil. Ekonomide 100 milyon dolarlık canlandırıcı etki için 100 milyon dolardan daha fazla para harcamanız gerekir” dedi.

Ekonomi ekibi, ABD’nin yeni Başkanı Barack Obama’yı canlandırma paketinin boyutları konusunda bu hafta bilgilendirecek. Obama daha önce yaptığı açıklamalarda pakette vergi indirimleri, yolların, köprülerin, okulların ve kamu binalarının yapımı ve onarımı için harcamalar, yenilenebilir enerji yatırımları, binaların enerji verimlilğini artırmak için büyük yatırımların yer alacağını söylemişti.