Daha çekilecek çile var

Daha çekilecek çile var olduğunu ABD’de resesyonun ilan edilmesiyle birlikte resmiyet kazandı. Aslında bir yoldur süre gelen malum ilan edildi. ABD’de ekonomik çevrimleri tespit eden ve resmiyet kazandıran açıklamalar Ulusal İktisadi Araştırmalar Bürosu (National Bureau of Economic Research – NBER) tarafından yapılıyor.

NBER 1920 yılında özel, kar amacı gütmeyen ve partilerden bağımsız olarak kurulmuştur. 600'den fazla -16'sı Nobel ödüllü Amerikalı- iktisat profesörün çalışmaları sonucunda ekonomik çevrimler ilan ediliyor. 5 adet ekonomik gösterge ve 2 adet ise piyasa verisi baz alınarak, ekonomik çevrimlerin tespiti yapılıyor. NBER ile derecelendirme kuruluşu Moody’s arasında benzerlik, kurumu daha açıklayıcı kılabilir. NBER olan olduktan çok sonra ekonomik çevrimi açıklar, Moody’s ise olan olduktan çok sonra derecelendirir.

NBER ABD ekonomisinin durgunluğa bir yıl önce girdiğini, bir önceki genişleme döneminin 73 ay (6 yıl 1 ay) sürdürdüğünü belirtti. Dünya kendini yeniledi ve gelişti ama NBER kendini yenileyemedi. ABD’de 1854–1919 yılları arasında gerçekleşen resesyonlar 22 ay,1919–1945 arasında gerçekleşen resesyonlar 18 ay, 1945–2001 yılları arasında gerçekleşen resesyonlar 10 ay sürmüştür. Resesyon süresine ekonomik anlamda dibi bulmak diyebiliriz.1854 yılından bu yana ABD’nin resesyonda kalma süresi azalmıştır.

NBER ise resesyonu tam 12 ay sonra ilan etmiştir. Son 50 yılın ortalamalarına bakarak, ABD’de resesyonun ilan edildiği bu günlerde belki ABD resesyondan çıkmış bile olabilir. ABD’nin resesyondan çıktığını NBER bize en az 1 yıl sonra söyleyecektir. Örnek vermek gerekirse, ABD’de 11 Eylül 2001’de yaşanan saldırılar sonrasında Kasım 2001 yılında ABD’nin Mart 2001 ayında ekonomik resesyona girdiğini açıklamıştı.2003 Yılının Temmuz ayında NBER bu sefer Kasım 2001 tarihinde ABD’nin resesyondan çıktığını söylemiştir. NBER 2001 yılında resesyon ilan ettiğinde, ABD resesyondan çıkmıştı!!! Bu yüzden ABD’de NBER tarafından resesyonun resmi ilan edilmesi, resesyonda çoğunun bittiğini ve azının kaldığını gösterir. Bu çekilen çilenin bitmediğini ve çekilecek çilenin daha olduğunun da göstergesidir.

ABD’de resesyonun ilan edilmesi nasıl bir malumun ilanıysa, FED Başkanı Bernanke’nin faiz indirimlerinin etkisiz kaldığını ilan etmesi başka bir malumun ilanıdır. Yakın gelecekte diğer malumun ilanı ise kurtarma planlarının, ekonomi üzerinde bir etki yaratmadığı ve sadece şirketlerin kendini kurtardığının ispatıdır. Malumlar bu şekilde ilan edildikçe ve ekonomiyi canlandıracak gerçek önlemler alınacaktır.

NBER’in resesyon ilanı, bir kilometre taşı. Resesyon gecikmeli ilan ediliyor. Resesyonun, şirketler üzerinde karlar üzerinde olumsuz etkileri yine gecikmeli gelecek. Şirketlerin karlıklarının azalması da bir kilometre taşı olacak. Nihahi olarak ekonomilerde genel toparlama ve piyasalarda istikrarlı yükseliş getirecektir. Ekonomide istikrar kazanacak bir yükseliş beklentisi 2009’un ikinci yarısında beklenmektedir. Dolayısıyla 2009’un ilk altı ayına kadar çekilecek çile kalmıştır.