15 soruda kat mülkiyetine geçiş

Emlak vergisi tahsilatını hızlandırmak ve buradan elde edilen geliri artırmak amacıyla hükümet kat irtifaklı tapuların kat mülkiyetine çevrilmesi için bir yasa çıkardı. 28 Kasım’a kadar kat irtifakı tapusunu kat mülkiyetine dönüştürmeyenlere 1000 lira ceza kesilecek

Kat mülkiyeti tapusu alabilmek için binanın iskânlı olması şart. İstanbul’da binaların yüzde 70’i iskânsız. Daire sahipleri bireysel olarak iskân başvurusu yapamıyor. İskân işlemleri sadece müteahhitin elinde olan belgelerle yapılabiliyor. Binlerce binanın müteahhidi şirketini kapatmış ya da vefat etmiş olduğundan müteahhidi ve bu belgeleri bulmak hiç kolay olmayacak.

İskân alma imkânı olmayan binlerce kişi mecburen 1000 lira cezayı ödemek zorunda kalacak. Ama 1000 lira cezayı ödeyerek kurtulmak da mümkün olmayacak. Yasa, ceza ödense dahi kat mülkiyetine geçişi zorunlu kılıyor. Ancak 1000 liralık cezanın bir kere mi, her yıl mı ödeneceği yönetmelikle belli olacak. İskân alma imkanı olmayan binalarda kat mülkiyetine geçemeyenlerin ceza ödemek zorunda kalmasının, vergide adil olma ilkesiyle çeliştiği ileri sürülüyor.

Taşınmaz Değerleme Müşavirlik (TADEM) Yönetim Kurulu Başkanı ve emekli tapu müdürü Ali Çetin Önder, bu durumda hükümetin bir iskân affı çıkartmak zorunda kalabileceğini söylüyor. Kat mülkiyetli tapuya geçiş hakkında merak edilenleri Önder’e sorduk. Aldığımız yanıtlar şöyle:

Emlak vergisini artırmak için kat mülkiyeti getirildi

Kaç çeşit tapu var?

- İki tür tapu var: Kat irtifaklı ve kat mülkiyetli.

Aralarındaki fark nedir?

- Kat irtifaklı tapu, arsa tapusu olarak bilinir. Konutun ya da işyerinin metrekaresi değil, konut/işyeri başına düşen arsa miktarı yazılır. Daire; arsa, bağ, bahçe, tarla olarak görülür.

Kat mülkiyetli tapuysa, iskân alındıktan sonra konutun ya da işyerinin özelliklerinin yazıldığı tapudur. Bu tapuda konut/işyeri, bağımsız bölüm olarak yazılır. İskân alınınca kat mülkiyeti tapusuna geçmek gerekir.
Devlet kat irtifaklı tapuları neden kat mülkiyetine dönüştürme kararı aldı?

- Kat irtifaklı tapular emlak vergisinde bedel kaybına neden oluyordu. Örneğin kat irtifaklı binalarda vergi 10 liraysa, kat mülkiyetine geçildiğinde aynı binadan 100-200 lira emlak vergisi alınabiliyor.
Kat irtifaklı tapular neden zamanında kat mülkiyetine dönüştürülmüyor?
- Genelde projeye aykırı işler yapıldığı için iskân ruhsatı almak mümkün olamıyor ya da emlak vergisinden kaçınmak için iskân ruhsatı alınmıyor.

Binanın iskânı varsa kat mülkiyetli tapu kolay
Kat irtifaklı tapuyu kat mülkiyeti tapusuna dö-nüştürmek için ne gerekiyor?

- Gerekli belgelerle belediyeden iskân alınmalı.

Kat irtifaklı tapu sahipleri iskan alabilir mi?

- Binanın iskânı varsa, bina yöneticisi bütün dairelerin belgelerini toplayıp tapuya verecek. Cins tashihi yapılarak kat irtifakı kat mülkiyetine dönüştürülecek.

Cins tashihi için ne tür belgeler isteniyor?

- Belediyeden izin yazısı alınacak. Bu yazıyla Kadastro Müdürlüğü’ne gidilecek. Kadastro Müdürlüğü mülkü paftasına işleyecek. Daha sonra Tapu Müdürlüğü’ne gidilerek bina olduğu tescil edilecek.

Cins tashihi yaptırmak kaç liraya malolur?

- Döner sermayeyle birlikte toplam 250 lira masrafı olur. Bir de Doğal Afet Sigortası yapılması isteniyor.

Bireysel olarak iskân almak mümkün değil
Binanın iskânı yoksa, daire sahibi bireysel olarak iskân çıkartabilir mi?

- Bireysel olarak iskân alabilmek mümkün değil. İskânı alabilmek için sadece müteahhitte olan belgelerin ilgili idarelere verilmesi gerekiyor. Müteahhit şirket kapanmış, şirket sahibi ölmüş olabilir.

Bu durumda olanlar ceza ödeyecek mi?

- Evet, ya 1000 lira ceza ödeyecekler ya da devlet iskân affı çıkaracak. Nasıl ki 1957’den önce yapılan bütün binalar iskânlı kabul edildiyse, yine bir tarih saptanarak ‘bu tarihten önce yapılanlar iskânlıdır’ denilecek.
Bireysel olarak iskân alma imkânı olmayanlar, kat irtifaklı tapudan kat mülkiyetine nasıl geçecek?

- Geçemeyecek. Ve ceza ödemek zorunda kalacak.
Kat mülkiyeti tapusuna geçenler, eskisine göre ne kadar fazla emlak vergisi ödeyecek?

- Vergideki artış oranı yüzde 300’den aşağı olmaz. Ödenecek vergide dört-beş kat artış olur.

Bu durumda ceza ödemek daha cazip gelebilir...

- Evet bu konuda Vergi Konseyi’ne rapor vererek vergi oranlarının düzeltilmesini talep ettik.

1000 liralık ceza dışında bir müeyyide olacak mı?

- Ceza ödeyip de kurtulmak yok. Mecburen kat mülkiyetine geçilecek.

Katları bölünerek daire yapılan yalıların durumu
Müstakil bina olarak inşa edilen ancak daha sonra tadilat yapılarak içinde farklı daireler oluşturulan yalıların durumu ne olacak?

- 1957’den önce inşa edilenler zaten iskanlı kabul ediliyor. Bu tarihten sonra tadilat yapılarak içi ayrı dairelere dönüştürülmüşse, bu tadilatın öncelikle Anıtlar Kurulu ve belediyeden onaylatılması gerek. Onaylıysa zaten kat mülkiyeti var demektir. Yalılarda kat irtifakı olmaz. Yani 28 Kasım’a kadar olan konu onları ilgilendirmiyor