Günlük çalışana da sigorta güvencesi

Hükümetin gündemine aldığı ‘istihdam paketi’nde, temizlikçi, çocuk bakıcısı, günlük amele çalıştıranlar sigorta primi ödemekle yükümlü tutuluyor. Pakette ayrıca günlük çalışanlara sigorta primi tutarı kadar “prim çeki” verilmesi de yer alıyor.

İşsizliğe çare bulmak amacıyla hükümetin gündemine aldığı “istihdam paketi”nden temizlikçi, gündelikçi, çocuk bakıcısı ve günlük ameleler için sigorta prim çeki planı çıktı. Halen söz konusu çalışanların yasal olarak sigortalı olması sadece “isteğe bağlı sigortalılık” şeklinde gerçekleşebiliyor. Yasa “birden fazla işveren” sorununu çözemediği için bu kişilerin kayıtdışı çalışmasının da önüne geçilemiyor. Çünkü zaten yaptıkları iş başına düşük ücretle çalışan ve yoksul olan bu kişiler ücretlerinden artırarak, kendilerine sigorta kaydı yaptırmıyorlar.

Halen ekonomi yönetiminin önünde bulunan istihdam paketinde ise bu duruma bir çözüm olarak sadece SGK’da geçerli olabilecek şekilde kullanılabilen ve prim tutarına karşılık gelen “sigorta prim çeki” uygulaması düşünüldü. Plana göre sistem şöyle işleyecek: Evine temizlikçi ya da gündelikçi alanlar, bu kişilere ücretlerini banka üzerinden ödemekle yükümlü tutuluyor.

Ancak bu ücrete ek olarak, isteğe bağlı sigortalılık primi tutarında banka çeki gündelik çalışana devlet tarafından veriliyor. Söz konusu çek sadece Sosyal Güvenlik Kurumu’nda (SGK) geçerli olacağı için temizlikçi, gündelikçi ya da amele gibi çalışanlar bu tutarı bir başka yerde harcayamayacak. Bu çeki SGK’ya getirerek kendi sigorta kayıtlarını yaptırabilecek. Çalışma Bakanlığı yetkilileri, böylece söz konusu kayıt dışı çalışmak zorunda olan günlük çalışanların kayıt altına alınmasının hedeflendiğini belittiler.

10 milyon kayıt dışı var

İstihdamın yüzde 46’sının üzerinde yaşanan kayıtdışılık oranının kadınlarda yüzde 62.2 oranına çıktığı, bu oranın kadınlarda yüksek olmasının nedeninin kadınların ev temizliği, yaşlı ve çocuk bakımı, gündelikçilik gibi işlerde yoğunlaşması olduğunu vurgulanıyor.

TÜİK’in açıkladığı Mart ayı verilerine göre, istihdamın % 46.2’sine karşılık gelen 10 milyon 160 bin kişi kayıt dışı olarak; bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışıyor. Erkeklerde kayıtdışı oranı yüzde 40.5, kadınlarda yüzde 62.2 olarak açıklandı. Tarım dışı alanda kayıtdışı erkeklerde yüzde 31.8, kadınlarda yüzde 32.4 oranında bulunuyor.