Bütçe açığı hükümeti de korkutuyor

Bütçe açığı bürokratları da hükümeti de korkutuyor. Bir yandan IMF ile varılacak uzlaşmanın belirsizliği, alınacak önlemler, milli gelir ve büyüme revizyon tahminleri birbirine bağlı olduğu için Orta Vadeli Ekonomik Program'ın sonuçları da kamuoyuna açıklanamıyor.

Alınan önlemlerden sonra bütçe açığının ne kadar olacağı üzerinde çalışma yapan bürokratlar, bütçe açığını 60 milyar TL'nin altında tutmaya çalışıyor. Aslında bütçe açığının 70 milyar TL'ye kadar dayanacağı ancak son vergi zamları ve önümüzdeki dönemde alınması muhtemel önlemlerle bu açığın 60 milyar TL'nin altında tutulabileceği öngörülüyor. IMF ile süren görüşmelerin de özellikle mali kural üzerinde yoğunlaştığı belirtiliyor.

Ekonomideki daralma tahminleri çoktan aştı

Katılım Öncesi Ekonomik Program'ın (KEP) nisan ayında açıklandığı basın toplantısında, bu yılki bütçe açığının 48 milyar TL olacağı dönemin Maliye Bakanı Kemal Unakıtan tarafından belirtilmişti. Aradan geçen sürede öngörülen bütçe açığı artış eğilimini sürdürdü. 2009 yılı daralmasının yüzde 5'ler civarında olacağının anlaşılmasıyla milli gelirde de düşüş bekleniyor. Vergi gelirlerinde de beklenenin ötesinde düşüş olacağı tahmini nedeniyle bütçe açığının 70 milyar TL'ye kadar çıkabileceği tahminleri yapılıyor. KEP'te revize edilen rakamlar sonrasında vergi gelirlerinin 170 milyar TL seviyesinde olması bekleniyordu. Ancak bu rakamın altında kalınması bekleniyor. Vergi artışına ilişkin önlemlerden sonra açığın düşeceği tahminleri yapılıyor. Ancak açığın biraz daha düşürülmesi için bütçe harcamaları üzerinde de önlem alınmasına kesin gözüyle bakılıyor. Açığın 55-60 milyar TL seviyesinde tutulması için uğraşılıyor.

Orta vadeli program da hala açıklanmadı

Gelecek yıllara ilişkin tahminlerde, büyüme için de bir öngörü oluşturulmaya çalışılıyor. 2009 yılına ilişkin küçülme tahmininin yüzde 4,5 ile 5 arasında bir rakam olarak tahmin edileceği belirtilirken, 2010 yılına ilişkin çalışmalarda ise büyüme sürecine girilerek yüzde 2 ile 3 arasında bir rakamın yaşanacağının tahmin olarak yer alacağı belirtiliyor. KEP'te bu tahmin yüzde 3,3'tü. Dünya Bankası ve IMF ise Türkiye'nin 2010'da yüzde 1,5 büyüyeceğini tahmin ediyor.

Mayıs ayının sonlarında açıklanması gereken ancak önümüzdeki haftalarda çıkacağı belirtilen orta vadeli program piyasalara güven vermesi açısından prestijli bir şekilde hazırlanmaya uğraşılıyor. Geçmiş yıllarda açıklanan ancak daha sonra bütçe dönemlerinde yani sonbaharda hep revize edilen orta vadeli programın bu sefer değiştirilmeden 2012'ye kadar bir çerçeve vermesi isteniyor. IMF ile de bir yandan görüşmelerin sürdüğü bazı konularda ise görüşmelerin devam ettiği belirtildi.

IMF GÖRÜŞMELERİNDE KRİTİK KONU MALİ KURAL

Akaryakıtta ÖTV'nin artırılması, lokantalarda KDV'nin yükseltilmesi kararlarından sonra IMF ile taahhüt bazında bazı görüşmeler yapıldığı dile getiriliyor.

Bunun da daha çok 'mali kural' üzerinde yoğunlaştığı dile getiriliyor. Piyasa uzmanları eğer yasal bir değişiklik ya da alınması gereken bir önlem olsaydı, şimdiye kadar IMF heyetinin Türkiye'ye çağrılmış olacağını ve bir takvim üzerinden görüşmelerin başlamış olacağını söylediler. Bu nedenle aslında görüşmelerin gelecek yıllarda devreye girmesi beklenen mali kural üzerinde ve bu kurala uygun kriterlerin yerine getirilmesi için alınması gereken önlemlerde tıkandığı ifade ediliyor.

Bu nedenle de 2012'ye kadar belirlenecek ekonomik verileri gösterecek orta vadeli program netleştirilemiyor. Mali kuralda örneğin bütçe açığının harcamalara oranı gibi kriterler belirleniyor ve taahhüt çerçevesinde önlemler alınması gerekiyor. Mali kural için yasa çıkarılması gerekiyor