2010 yılı ekonomik açıdan sıkıntılı

2010 yılı bütçesi, zorunlu harcamalara para bulma arayışında bir bütçe olmuştur.

Bütçeler halkı, işadamlarını ilgilendirir. Çünkü onların gelecekteki durumlarının ne olacağını gösterir. Ne var ki bizde (1) Halk ve işadamları bütçe ile ilgilenmez (2) Hükümetler, muhalefet partileri bütçe hakkında halka bilgi vermez.

Maliye Bakanı 2010 bütçesini takdim konuşması yaptı. Hafta sonu gazetelere bölük pörçük bilgiler yansıdı. Bunlardan neyin ne olduğunu anlamak imkansız.

Ben bakanın konuşma metnini didikleyerek aşağıdaki tabloyu çıkardım. Tabloda 2010 yılı bütçe hedeflerini 2009 bütçe hedefleri ve bütçe gerçekleşme tahmini ile karşılaştırmalı olarak verdim.

-2010 yılında ekonomi yüzde 3.5 büyür, fiyatlar yüzde 5.3 artarken bütçe harcamaları yüzde 10.7 artacak.

-Vergi gelirlerinde ise yüzde 18.2 artış bekleniyor.

-2009 yılında 62.8 milyar TL açık vermesi beklenen bütçe 2010 yılında 50.1 milyar TL açık verecek.

Krizden çıktık. Acaba 2010 bütçesi ekonomiye can suyu verecek mi?

Harcamaların dağılımı nedir? Bütçeden üretimi teşvik için kaynak ayrılıyor mu?

Burada bir ara bilgiye gerek vardır. Bütçe harcamaları (1) Üretime dönük, ekonomik harcamalar (2) Sosyal amaçlı harcamalar. Sosyal amaçlı ödenekler da ikiye ayrılır. Mevcut sosyal harcamaları sürdürecek harcamalar ve yeni (ek) istihdam ve gelir artırıcı harcamalar.

2010 yılı bütçesinde

-Kamu personeline 71.4 milyar TL, faize 56.7 milyar TL ayrılmış. Bu demektir ki, 128 milyar TL tahmin edilen vergi gelirinin yüzde 66'sı bu 2 kaleme gidiyor.

-2010 yılında sosyal güvenlik kurumları açıklarına bütçeden 31.8 milyar TL gidecek. Toplam sosyal güvenlik harcamaları 57.7 milyar TL'yi bulacak.

İyi de… Bütçeden reel ekonomiye doğrudan gidecek imkanlar nelerdir?

-Tarıma 8.4 milyar TL kaynak aktarılacak.

-Kamu yatırımlarına 18.9 milyar TL gidecek.

-Mahalli idarelere 22.1 milyar TL aktarılacak.

Maliye Bakanı, bütçeyi takdim konuşmasında Bu bütçe kamu görevlilerini gözeten bir bütçedir. Memura enflasyon oranında zam yapılacak. Enflasyon, zammı aşar ise aradaki fark telafi edilecek dedi.

Açık anlatımıyla memurun, faizcinin alacağı garanti. Ama acaba bu bütçe ekonomiye ne getirecek? Reel sektörü harekete getirecek mi?

Bakan bütçeyi takdim konuşmasında 2009 yılı vergi gelirlerinde 44.8 milyar TL azalmanın nedenlerini sayarken vergi indirimlerinin 4.7 milyar TL, ekonominin gelirlerdeki tahribatının 40.1 milyar TL olduğunu söyledi.

Görülüyor ki, esas sorun ekonominin gelir yaratamaması. Ekonominin gelir yaratabilmesi için ekonomiye can suyu dökülmesine gerek var.

2010 bütçesi ekonomiye can suyu dökme hedefi unutulan bir bütçe. Tersine daha fazla gelir elde ederek maaş ve faiz ödemeye, açık kapatmaya yönelik bir bütçe.

Bütün bunlardan sonra da 50 milyar TL açık hedeflenmiş. Açık demek piyasadan para çekmek demektir.

Burada bir konuyu tekrarlamak gerekir. Kriz ekonomiyi daralttı. Eğer ekonomiyi artırmaya dönük harcamalar gündeme gelir ise bunları karşılamak için borçlanmada yarar vardır. Ama maaş ödemek ve faiz ödemek için borçlanma reel ekonomiyi daha fazla daraltır.


2010 bütçe hedefleri;

(2009 bütçe hedefleri ve bütçe gerçekleşme tahmini ile karşılantırmalı Tablo) Milyar TL

Gerçekleşme
Bütçe tahmini Bütçe
2009 2009 2010
Giderler 259,1 266,7 286,9
Faiz 57,5 55,5 56,7
Faiz dışı 201,6 211,2 230,2
- Personel 57,2 56,3 60,3
- SGK katkısı 7,2 7,1 11,1
- Alımlar 25,4 27,3 25,1
- Cari transferler 87,9 92,3 102,1
- Yatırım 14,8 18,6 18,9
- Borç verme 4,6 6,4 6,9
- Yedek ödenek 1,4 0,0 2,1
- Sermaye transferi 2,8 3,4

Gelirler 248,7 203,9 236,7
- Vergi 202,9 163,5 193,3
- Diğer 45,8 40,3 43,4

Gerçekleşme tahmini
- Giderler 266,7 286,9
- Gelirler 203,9 236,7
- Açık 62,8 50,1