Tahvil Bono Piyasasında Temel Kavramlar

Basit Getiri: Yapılan yatırımdan elde edilen faiz gelirinin vade sonunda tekrar yatırıma dönüştürülmediği
durumdaki yıllık getiriye basit getiri denir.

Bileşik Getiri: Elde edilen faiz gelirinin dönem sonunda aynı oranla tekrar yatırıma dönüştürüldüğü
varsayımı ile hesaplanan getiriye bileşik getiri denir.


Birincil Piyasalar: Menkul kıymetleri ihraç eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasalardır. Diğer bir anlatımla, menkul kıymetlerin ihraçcı kuruluşlarca tasarruf sahiplerine ilk kez satışa sunulduğu piyasalardır.


Borsa Payı: Borsa üyelerinin, Borsa’da gerçekleştirdiği işlem hacmine göre hesaplanarak Borsa’ya ödenen
meblağ olup Borsa Yönetim Kurulu’nca belirlenir.

Borsa Üyeleri: Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi ve Borsa’dan üyelik belgesi almış aracı kuruluşlardır.

Çok Fiyat-Sürekli Müzayede Sistemi:Çok fiyat yöntemi; bir menkul değer için verilen alım satım emirlerinin
fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak teker teker karşılaştırılması sonucunda oluşan fiyatlarla alım satım işleminin gerçekleştirilmesidir.

Devlet İç Borçlanma Senetleri: Devletin cari yıl bütçe kanununa dayanarak, bütçe açıklarının finansmanı
amacıyla çıkarmış olduğu borçlanma senetlerinin genel adıdır.

Devlet İç Borçlanma Senetleri Endeksleri:Bu tür menkul kıymetlere yatırım yapanlarının kıymetleri
fiyat ve getirilerindeki gelişmeleri basit ve anlaşılabilir göstergeler yardımıyla izleyebilmelerini sağlamak
amacıyla oluşturulmuşlardır. Ayrıca yatırımcıların sabit getirili menkul kıymetlere yaptıkları yatırımlar ile
diğer yatırım seçenekleri arasında kolay karşılaştırma yapabilmelerini sağlar.

Fiyat Önceliği: Daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek
fiyatlı alım emirlerinin, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder.

Hazine Bonosu: Hazine tarafından vadesi bir yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem
gören borçlanma senetleridir.

Yatırım Avantajı; Yatırım fonunda, birikimler büyük ölçekli yatırımcı profiline göre değerlendirilmiş olur. Böylelikle
küçük birikimler, büyük yatırımcının sahip olduğu yatırım avantajlarından yararlandırılır.

İhraç Değeri: Menkul kıymetin ilk ihraçtaki fiyatıdır. İhraç değeri nominal değerin altında olursa iskontolu
satış, nominal değerin üstünde olursa primli satış, nominal değere eşitse başabaş satış yapılmış demektir.

İkincil Piyasalar: Daha önce ihraç edilmiş sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü piyasalardır.


İtfa: Sabit getirili menkul kıymetin vade bitiminde anapara ve (varsa) kupon faizinin ihraççı
tarafından sabit getirili menkul kıymetin sahibine ödenmesidir.

Kalanını İptal Et (KİE):Fiyat ve miktarın girildiği ancak işlem kısmen veya tamamen gerçekleşmezse
işlem görmeyen kısmın ekranda pasif olarak görünmeyerek sistem tarafından otomatik olarak iptal edildiği emir türüdür.

Kupon Faizi: Sabit getirili menkul kıymetin üzerinde yazılı olan ve belirli dönemler itibarı ile (6 ay da bir,
yılda bir vs) ödenen faizdir. Tahvillerin üzerinde her bir dönem için ayrı bir kupon bulunur. İlgili dönemde o
döneme ait kupon yatırımcı tarafından kesilerek kupon faizi tahsil edilir.

Kupür: Para, tahvil ve hisse senetlerinin, üzerlerinde yazılı değere gör, her birimine verilen isimdir.

Likidite: Menkul kıymetin piyasa fiyatından veya bu fiyata çok yakın bir fiyattan en kısa sürede ve kolayca
nakde çevrilebilmesidir.

Limitli Emir: Fiyat ve miktarın girildiği emirlerdir. İşlem kısmen veya tamamen olmazsa, gerçekleşmeyen
kısım sistemde pasif olarak görünür.

Nominal Değer: Menkul kıymetin üzerinde yazılı olan ve vade sonunda ödenecek anapara tutarıdır.

Nominal Getiri: Herhangi bir yatırım aracının enflasyon dikkate alınmadığı durumdaki getirisine nominal
getiri denir. Örneğin, 1 yıllık bir devlet tahvilinin ilk ihraçta % 40 yıllık getiri ile alınıp vade sonuna kadar elde tutulması durumunda bu tahvilin vadeye kadar getirisi nominal % 40 olur.

Piyasa Değeri: Menkul kıymetin, piyasada o gün itibarı ile geçerli olan vadeye kadar getirisine göre hesaplanan fiyatıdır. Bu değer piyasa şartlarına göre değişiklik gösterebilir. Menkul kıymetin getirisi ile piyasa değeri birbirleriyle ters orantılıdır. Getiri yükselirse daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetin piyasa değeri düşer, getiri düşerse daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetin piyasa değeri yükselir.

Piyasa Emri: Menkul kıymet alım satımında en iyi piyasa fiyatından işlemin gerçekleştirileceği emir türüdür. Bu tür emrin en büyük avantajı, emrin hemen yerine getirilebilme olanağıdır.

Piyasa Yapıcı: Piyasanın dürüst, düzenli ve etkin çalışmasını sağlamak ve görevli olduğu sermaye piyasası araçlarında likit ve sürekli bir piyasanın oluşmasını sağlamak için kendi nam ve hesabına çift taraflı kotasyon vermekle yükümlü olan aracı kuruluştur.

Reel Getiri:Herhangi bir yatırım aracının enflasyondan arındırılmış getirisidir.

Repo: Bir menkul kıymetin işlemin başlangıç valöründe satılıp, bitiş valöründe geri alınmasıdır (Menkul kıymetin geri alma vaadiyle satımı).

Sabit Getirili Menkul Kıymetler: Alacaklılık hakkı sağlayan, belirli bir meblağı temsil eden, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve yatırım aracı olarak kullanılan borçlanma senetleridir. İhraç eden kuruluşların niteliğine göre kamu ve özel sektör menkul kıymetleri olarak ikiye ayrılırlar. Sabit getirili menkul kıymetler vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyi garanti eder.

Tahvil: Devletin 1 yıl, anonim ortaklıkların en az 2 yıl ve daha uzun vadeyle, ödünç para bulmak amacıyla, itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetleridir.

Takas: Borsa’da gerçekleştirilen işlemler sonucunda oluşan borç ve alacaklarn karşılıklı olarak tasfiye edilmesidir.

Temerrüt: Borsa’da yapılan işlemler sonucunda, taahhütlerin gerektirdiği ödeme veya menkul kıymet teslimatlarının belirlenen süreler içinde gerçekleştirilmemesi sonucu oluşan durumdur.

Teminat: Borsa üyelerinin, borsa işlemleri dolayısı ile müşterilerine ve/veya borsaya verebilecekleri zararlara karşılık olmak üzere, Borsa tüzel kişiliği adına yatırdıkları meblağa denir.

Ters Repo: Bir menkul kıymetin işlemin başlangıç valöründe alınıp, bitiş valöründe geri satılmasıdır (Menkul kıymetin geri satım vaadiyle alımı).

Tescil: Borsa’da gerçekleştirilen işlemlerin fiyatlarının doğrudan, Borsa dışında gerçekleştirilen
işlemlerin fiyatlarının ise bu işlemlerin Borsa’ya bildirimi sonrasında Borsa kaydına alınması işlemidir.

Tranş: Tahvil ve Bono Piyasası’nda işlem yapabilme limiti içerisindeki her bir kademedir.

Vadeye Kalan Gün: Menkul kıymetin valör tarihinden itfasına kalan gün sayısıdır.

Valör Tarihi: İşleme ait menkul kıymet ve nakit yükümlülüklerinin yerine getirileceği, başka bir ifadeyle menkul kıymet ve nakit takasının yapılacağı tarih.

Zaman Önceliği: Fiyat eşitliği halinde, sisteme zaman açısından daha önce kaydedilen emirlerin öncelikli olarak karşılanmasıdır.